Η τεχνοκράτισσα

Το κίνητρο για το παρόν κείμενο δόθηκε έπειτα από μία συζήτηση υψηλών τόνων. Δεν μπορούσα παρά να ανταποκριθώ στην πρόκληση της μίας εκ των δύο συνομιλητριών μου και να γράψω περί του θέματος. Λάθος λοιπόν!  Μια  έννοια με πολλά πρόσωπα και εκφράσεις. Μία έννοια με την οποία όλοι αργά ή γρήγορα αναμετρώμαστε. Μία έννοια πανανθρώπινη...

Ας πάρουμε όμως τα πράγματα με τη σειρά. Συνήθως, το λάθος συνοδεύεται ή έπεται μιας ενέργειας. Στην ουσία δεν εκφράζει την ενέργεια αυτή καθ' αυτή, όπως πολλοί πιστεύουν, αλλά τη συνειδητοποίηση των συνεπειών της ενέργειας. Οι συνέπειες μπορεί να αφορούν ένα ή περισσότερα άτομα ή μία κατάσταση. Το "σωστό" λάθος περνά από 4 στάδια!

Το πρώτο στάδιο είναι το στάδιο της άρνησης, κατά το οποίο το άτομο, ενώ ενδόμυχα γνωρίζει τι ακριβώς έχει συμβεί, προσπαθεί να δικαιολογηθεί προκειμένου να ελαφρύνει τη θέση του. Οι δικαιολογίες δεν έχουν ιδιαίτερο νόημα όταν δεν στηρίζονται στην εκ πεποιθήσεως λογική ή στην πραγματικότητα. Η χρησιμοποίησή τους επίσης δεν ενδείκνυται στις περιπτώσεις που η αλήθεια είναι αντικειμενικά γνωστή, διότι ελοχεύει ο κίνδυνος η κατάσταση να επιδεινωθεί περαιτέρω. 

Το δεύτερο στάδιο είναι εκείνο των τύψεων και των ενοχών. Το άτομο φοβισμένο από την αναγνώριση των πράξεων του, ξεκινά να επιρρίπτει στον εαυτό του ευθύνες, ενίοτε δυσανάλογες του λάθους του. Από εκεί και στο εξής, οι διαθέσιμες διαδρομές είναι δύο. Η πρώτη είναι εκείνη του εγκλωβισμού στην ακατάσχετη "αυτοκατηγορία" και την δίχως ενεργή συνείδηση επιζήτηση της συγχώρεσης. Η δεύτερη διαδρομή είναι εκείνη της παραδοχής του λάθους και της επεξήγησης των πραγματικών γεγονότων καθώς και των ενδεχόμενων κινήτρων. Φυσικά , η δεύτερη διαδρομή προϋποθέτει την ύπαρξη ενός συνομιλητή που δύναται να ακούσει με τα αυτιά της λογικής και όχι με  αυτά του θυμού ή της δυσαρέσκειας.

Το τρίτο στάδιο ουσιαστικά αποτελεί τη διαδικασία που πραγματοποιείται στον εσωτερικό κόσμο του ατόμου ώστε να διατυπώσει μία ειλικρινή "συγγνώμη". Ναι, ίσως όντως το φιλότιμο να εξαϋλώνεται στο άκουσμα αυτής της λέξης. Ίσως πολλοί από εμάς να την ξεστομίζουν αβίαστα και εγωκεντρικά με σκοπό να ανακουφιστούν από τις τύψεις τους και στο επόμενο βήμα να κάνουν ξανά τα ίδια λάθη. Ίσως πάλι να είναι τόσο χρησιμοποιημένη σαν λέξη που να χάνει σιγά σιγά την αξία και τη βαρύτητά της. Το θέμα είναι η "συγγνώμη" να πηγάζει πραγματικά από την ανάγκη του ατόμου να διεκδικήσει τη συγχώρεση από εκείνο ή εκείνα που με τον τρόπο του έβλαψε. Φυσικά, καμία "συγγνώμη" δεν έχει λόγο ύπαρξης αν δεν συνοδεύεται και από ενέργειες που υποστηρίζουν την όλη διεργασία και καταδεικνύουν ευγενείς προθέσεις και διαθέσεις. 

Το τέταρτο και τελευταίο στάδιο αφορά στην πραγματοποίηση της υγιούς ανατροφοδότησης. Η ανατροφοδότηση αυτή περιλαμβάνει όλες τις πιθανές δράσεις προς την κατεύθυνση της ανοικοδόμησης της σχέσης. Εδώ τα δύο μέρη αλληλεπιδρούν προκειμένου να διαπιστώσουν αν η κατάσταση μπορεί τελικά να σωθεί, γεγονός που εξαρτάται τόσο από την βαρύτητα του λάθους όσο και από το βάθος της σχέσης των μερών, δηλαδή της ισχύος των μεταξύ τους δεσμών. 

Τέλος, θεωρώ πως ήρθε η στιγμή να απαντήσω σε ένα ερώτημα που διχάζει: "Το λάθος διορθώνεται;". Η απάντηση είναι ΟΧΙ. Το λάθος συμβολίζει μία πράξη και τη συνειδητοποίησή αυτής, επομένως είναι κάτι που ανήκει στο παρελθόν και δεν μπορεί να αλλάξει ή να διορθωθεί. Θα ήταν ομολογουμένως βολικό να πιστεύουμε πως υπάρχει αυτή η πιθανότητα. Εν τούτοις είναι ωριμότερο να αναλαμβάνουμε κάθε φορά τις ευθύνες που μας αναλογούν και να στεκόμαστε στο ύψος των περιστάσεων. 

Εκ των πραγμάτων και εκ φύσεως δεν μπορούμε να αλλάξουμε το παρελθόν. Μπορούμε όμως να αλλάξουμε το παρόν και το μέλλον κι ας ακούγεται κλισέ. Αυτή ουσιαστικά είναι και η σημασία της ύπαρξης του λάθους. Οι μεταβλητές της εξίσωσης αναπροσαρμόζονται σε μια ολοένα και ορθότερη αντιστοιχία για να δώσουν ένα καλύτερο αποτέλεσμα, για να μας φτάσουν ένα βήμα πιο κοντά στην αυτογνωσία και την ολοκλήρωση, για να μας κάνουν πιο γενναίους απέναντι στις επιλογές μας και τις συνέπειες τους, για να μας διδάξουν. 

Η συμβουλή της ημέρας; Κάντε λάθη! Μη τα φοβάστε γιατί πολύ απλά δεν μπορείτε να τα αποφύγετε. Απλά να θυμάστε πως ακόμα και το λάθος έχει σωστό τρόπο να γίνεται! Μη ζητιανεύετε τον οίκτο του άλλου και μην προσπαθείτε να δώσετε στον εαυτό σας άλλοθι που δεν υπάρχουν. Είναι προτιμότερο να σκύψετε το κεφάλι και να πείτε "έσφαλα"! Τίποτα πιο ανθρώπινο από αυτό! Κι ας έχουμε φτάσει στην εποχή του "μόνο οι άλλοι φταίνε"! Στηρίξτε τα λάθη σας γιατί θα σας οδηγήσουν στα καλύτερα σωστά σας!!!!!!